فضای شهری، مکان اصلی وقایع و حوادثی است که نقشی خلاق در پیوند امروز با دیروز را دارند و گفت و گویی خلاق میان امروز یا فردا را سامان می‌دهند. فضای شهری مکان آمد و شد میان گذشته، حال و آینده است.
این فضا، در بر گیرنده چهار عنصر اساسی است که شامل موارد زیر می باشد:
١- ساکنان یا عابران:
موقعیت شهروندان در شهر به دو صورت است: «ثابت یا ساکن» و «در حال حرکت یا عابر».
حضور ساکن و عابر به فضای شهری، روح و زندگی می‌بخشد و جریان حیات را در آن جاری می‌سازد. فضای شهری خالی از ساکن و عابر، فضایی مرده و رها شده است. ساکن و عابر فضای شهری برحسب عواملی نظیر جنس، سن، موقعیت اجتماعی، نوع اشتغال و ... نیز تقسیم‌بندی می‌گردند.
چنین تقسیم‌بندی سبب رابطه متقابل ساکن و عابر می‌شود، شدت این رابطه و ماهیت آن خمیر مایه حیات شهری خواهد شد.
۲- عناصر انسان‌ساخت:
این عناصر به عنوان جسم و کالبد شکل‌دهنده فضای شهری محسوب می‌شوند.
عناصر انسان‌ساخت از دو دسته عناصر: «عناصر کالبدی» و «عناصر فعالیتی» تشکیل می‌شوند:
آ) عناصر کالبدی:
این عناصر، عناصری می‌باشند که به لحاف کالبدی و شکلی می‌توان آن‌ها را در شهر مشاهده و لمس کرد. عناصر کالبدی خود شامل «عناصر کالبدی ثابت و عناصر کالبدی متحرک» می‌شوند. عناصر کالبدی ثابت، عناصر ثابت و غیر متحرکی نظیر میدان هستند که می‌توان آن‌ها را بر حسب باز یا بسته بودن، نوع کف، مقیاس محصور شدن، وضعیت، کیفیت اطراف (نور، صدا و هوا)» (لينچ، ۱۳۷۶، صفحه ۴۶۶) به انواع متفاوتی تقسیم کرد. عناصر متحرک،
عناصری‌اند که نشانگر حرکت و پویایی در فضا می‌باشند، نظیر وسایل نقلیه.
ب) عناصر فعالیتی: این عناصر، عناصری هستند که باعث تحقق عمل یا فعالیتی در فضای شهر می‌گردند. عناصر فعالیتی خود شامل «عناصر فعالیتی ثابت» نظیر فعالیت مسکونی و «عناصر فعالیتی متحرک» نظیر منتظر ماندن در ایستگاه اتوبوس می‌گردند.
۳- روابط:
روابط بیانگر ارتباطاتی است که می‌تواند میان عناصر با یکدیگر یا افراد با یکدیگر و یا میان افراد و عناصر در مکانی ثابت یا متحرک، در زمانی مشخص برقرار گردد. روابط می‌تواند گاهی ماهیت ثابت نظیر کتاب خواندن (رابطه یکطرفه ثابت) و یا ماهیتی متحرک و پویا نظیر حرکت کالاها، افراد یا ... بر روی خطوط ارتباطات شهری داشته باشد.
۴- زمان:
زمان مدام در حال تغییر است. «زمان عنصری است که باعث تفاوت فعالیت‌ها در یک مکان می‌گردد. استفاده از فضا، به شدت تابع زمان می‌باشد» (بحرینی، ۱۳۷۵، صفحه ۶۰). یک فضا ممکن است در زمان‌های متفاوت، فعالیت‌های متفاوتی را در خود جای دهد و به طور متفاوتی نیز تعریف گردد.
موضوعات مرتبط: برنامه ریزی شهری
کتاب سرانه های کاربری زمین
تالیف:دکترحبیبی
یکی ازمنابع اصلی تعیین سرانه دربرنامه ریزی شهری
موضوعات مرتبط: برنامه ریزی شهری
نگرش‌های عمده در برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری را می‌توان سه دیدگاه عمده را در نحوه استفاده از اراضی شهری تشخیص داد که نحوه شکل‌گیری نظام کاربری زمین در هر شهر و چگونگی مداخله در آن به میزان قدرت و عملکرد آن‌ها بستگی دارد.
این سه دیدگاه عبارت اند از:
۱- دیدگاه ساماندهی زمین (تامین اقتدار دولت و حقوق مالکیت)؛
۲- دیدگاه کارکردگرایی (تسهیل کارکردهای شهری و بهره‌گیری اقتصادی از زمین)؛
۳- دیدگاه توسعه پایدار (نگرش جامع و اعتلای کیفیت زندگی شهری).
۱- دیدگاه ساماندهی شهری:
نخستین مقررات و ضوابط مربوط به چگونگی تقسیم اراضی شهری و تعیین شرایط استفاده از آن به موضوعاتی مانند مالکیت زمین از نظر وظایف بخش عمومی، جلوگیری از سوء استفاده‌های اقتصادی از زمین و حفظ بهداشت و ایمنی و رفاه عمومی در برابر مخاطرات و موانع طبیعی و صنعتی بر می‌گردد.
با تصویب قانون بهداشت عمومی در سال ۱۹۷۵ مالکان خصوصی ملزم به رعایت شرایطی در خصوص حفظ منابع آب، دفع فاضلاب و سنگ فرش معابر شهری شدند. و در امریکا، مقررات اوليه تفکیک زمین (۱۸۸۵) و منطقه‌بندی (۱۹۲۳) در ابتدا بیشتر به رعایت اصول مهندسی و فنی در تقسیم اراضی و ثبت قطعات و املاک معطوف بود تا رعایت اصول شهرسازی؛ ولی به تدریج وظایف و اهداف آن توسعه یافت و این مقررات به ابزاری برای ساماندهی اراضی شهری و تلفیق منافع عمومی و منافع خصوصی در استفاده از زمین تبدیل شد (مهدی زاده، ۱۳۷۹: ۷۳).
۲- دیدگاه کارکردگرایی:
بر اساس این دیدگاه، با شناسایی و طبقه‌بندی نیازهای فضایی شهروندان و تامین حداقل یا میانگین زمین لازم برای هر نفر، می‌توان نحوه توزیع اراضی شهری و چگونگی استفاده از آن‌ها را تحت انتظام منطقی و نظارتی آگاهانه در آورد. از این منظر، برنامه‌ریزی شهری چیزی جز برآورد تعداد شهروندان و نوع فعالیت آنان در حال و آینده و تخصیص و توزیع مقدار زمین لازم میان آن‌ها نیست.
همچنین طرح‌های شهری در نهایت عبارت‌اند از: تهیه نقشه‌های کاربری زمین و جداول سرانه کاربری زمین.
رویکرد کارکردگرایانه موجب رواج برداشتی صرفا کمی و کالبدی از مفهوم زمین و گرایش افراطی نسبت به کاربرد استانداردهای سرانه کاربری زمین و بروز پدیده استانداردزدگی در شهرسازی جدید شده است (همان: ۷۳-۷۴).
۳- دیدگاه توسعه پایدار:
در کاربری زمیناز دیدگاه توسعه پایدار، زمین و فضا فقط عنصری طبیعی برای تامین نیازهای اقتصادی و کالبدی شهری نیست، بلکه بستر اصلی تمام فعالیت‌های شهروندان و لازم برای تحقق خواست‌ها و آرزوهای انسانی است.
از این نظر می‌توان گفت که زمین و فضای شهری مهم‌ترین ثروت همگانی است که نقشی عمیق‌تر و گسترده‌تر از یک کالای اقتصادی را در حیات عمومی شهر و زندگی شهروندان بر عهده دارد. در واقع فضای شهری با تمام نیازهای انسانی شهروندان سر و کار دارد و بنا بر این وظیفه و مشغله مهم برنامه‌ریزی کاربری زمین و فضا این است که این نیازها را به صورت مفاهیم فضایی بیان کند و میزان نیازهای فضایی را بسنجد و برآورد کند.
در نهایت هر نوع بازنگری و اصلاح در روند برنامه‌ریزی کاربری زمین به تعدیل حقوق مالکیت زمین، تامین نوعی حق نظارت عمومی بر اراضی خصوصی و استفاده از اضافه ارزش زمین (رانت) نیاز دارد (همان: ۷۴-۷۵).
منبع: کتاب اصول و مبانی برنامه‌ریزی شهری تالیف دکتر رسول قربانی
موضوعات مرتبط: برنامه ریزی شهری
کتاب درآمدی بر شناخت معماری روستایی
برای دانلود کتاب درآمدی برشناخت معماری روستایی اینجا کلیک کنید
موضوعات مرتبط: معماری
🔰 ثبت رکورد بیشترین تولید برنج در شالیزارهای مازندران
🔹امسال با تولید یک میلیون و ۴۲۰ هزار تن شلتوک رکورد تولید این محصول راهبردی پس از ۲ دهه شکسته شد.
موضوعات مرتبط: جغرافیا
عملگرهای گوگل اسکالر عملگرهای گوگل معمولی همراه راهنمای جامع مقایسه عملگرهای گوگل معمولی و گوگل اسکالر عملگرهای فعال گوگل (نسخه نهایی جامع) انواع موتور و سرویس های گوگل تمام ابزارهای Rich Widget عملگرهای گوگل معمولی عملگرهای Google Scholar با توضیحات فارسی و مثال کاربردی آموزش بررسی خطاهای ژئورفرنس کردن تصاویر رقومی طرح ریزی شهری ۱۴ رسالت یا ماموريت شهرداریها: راهکار سازمان ملل برای حل مشکلات حاشیه نشینی ﻣﺮﺍﺣﻞ ﻃﺮﺡ تفصیلی شهر هوشمند به شهری گفته می‌شود که داری شش معیار اصلی زندگی هوشمند جدید از جمله: پلازا چیست؟ راهوند چیست؟ واژه های قوانین و مقررات ساخت و ساز تعاریف مربوط به ابنیه و ساختمان اصطلاحات کارگاهی مهندسین طراحی مبلمان شهری چند منظوره محصولات
