برای دانلود کتاب اینجاکلیک کنید

💡توسعۀ شهری دانش‌بنیان؛ رهیافت جدید در برنامه‌ریزی شهری 

✍️ نویسندگان: دکتر اسماعیل علی اکبری و  مجید اکبری                                                                        
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
منبع: مجله  علمی و پژوهشی پژوهش های جغرافیای برنامه ریزی شهری 
  
🔹برش های از متن
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
🔹توسعۀ شهری دانش‌بنیان (KBUD)  رهیافت جدیدی در برنامه‌ریزی شهری و برآمده از اقتصاد (توسعه) دانش‌بنیان با هدف توسعۀ شهری پایدار است. برخی آن را شکل جدیدی از توسعۀ شهری برای پیشرفت و رونق اقتصادی، پایداری محیطی و نظم اجتماعی-اقتصادی شهرها، برخی آن را مکانی حاوی رفاه اقتصادی، پایداری زیست‌محیطی، نظم اجتماعی-فضایی و حکمروایی خوب و برخی دیگر آن را شهری برای توسعۀ فعالیت‌های دانش‌پایه از طریق اهمیت‌دادن به فضای اقتصاد دانش‌محور یا توسعۀ شهر برمبنای نیروهای خلاق و نوآور می‌نامند. به‌طورکلی، توسعۀ شهری مبتنی بر دانش، چشم‌اندازی است که دارایی‌ها و توانایی‌های دانش داخلی (از طریق توسعۀ اقتصاد کلان) را در رأس فعالیت‌های اقتصادی قرار می‌دهد و دانش را منبع حیاتی برای تأمین اقتصاد دانش‌بنیان شهر می‌بیند.    

🔸ادبیات نظری شهرهای دانش‌بنیان، به‌طورکلی از تنوع دیدگاه‌ها، تعاریف و مفاهیم حکایت می‌کند. منشأ این تنوع فکری و نظری را می‌توان به تنوع پایگاه‌ها و دیدگاه‌های اقتصادی، اجتماعی، ارزش‌بنیان، کمی، ساختاری و تاریخی  توسعۀ دانش‌بنیان نسبت داد که هریک از زاویۀ دید متفاوتی شهر دانش‌بنیان را تفسیر می‌کند. با این همه، آن‌ها را باید مکمل هم به شمار آورد که درمجموع، بنیان فهم عمیق‌تر و مسیر واضح‌تری برای توافق در مفهوم شهر دانش‌بنیان فراهم می‌آورند. پری پیچیدگی مفهوم شهر دانش‌بنیان را در سه بعد فرایند، محصول و مالکیت خلاصه کرده است. به‌زعم وی، در توسعۀ شهری دانش‌بنیان فرایندمحور، دانش اساس فرایند توسعۀ شهری است. در توسعۀ شهری دانش‌بنیان مالکیت‌محور، دانش تنها بخش کوچکی از فرایند توسعۀ شهری است که در مجموعۀ گسترده‌تری از فرایندهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قرار دارد و در توسعۀ شهری دانش‌بنیان محصول‌محور، دانش نتیجه و محصول توسعۀ شهری است. این تنوع فکری و پیچیدگی مفهومی، در اساس به ماهیت متنوع و چندوجهی الزامات فضایی و عملکردی شهر دانش‌بنیان مربوط است که هریک به سهم خود در شکل‌دادن به توسعۀ دانش‌بنیان اثرگذار است.

برای دانلود مقاله اینجا کیلک کنید

✳️1- روش لاتام  (Latham)
 📎لاتام معنقد است که فرآیند چشم اندزا آفرینی به منظور ساختار بخشیدن به مفهوم، فارغ از ساختار خلق چشم انداز طراحی شده است. هشت گام این فرایند عبارتند از: جمع آوری درون داد، توفان ذهنی، حذف و اضافات، تدوین سند اولیه، تصحیح بیانیه، آزمون معیارها، کسب تایید یا تصحیح سازمان، و ابلاغ و تجلیل. 
 
✳️2- روش کویگلی  
 📎به زعم کویگلی، چشم انداز، سند یا بیانیه ای است که ارزش ها، آرزوها، و هدف های سازمان را بیان می کند. چشم انداز را باید همچون آماج مالی، به روشنی بیان کرد. سودآوری به تنهایی کارکنان را بر نمی انگیزد و باید تعهدات و حقوق کارکنان خود را به روشنی تعریف و اطمینان حاصل کرد که افراد این حقوق و وظایف را به خوبی درک نموده اند. به اعتقاد کویگلی، سه عنصر ارزش ها، ماموریت، و هدف های کلی به وجود آورنده سند چشم انداز هستند.

✳️3- روش لینگرن و بندهولد (Lindgren&Bandhold)
 📎لینگرن و بندهولد چشم انداز را تصویری به شدت مطلوب از آینده می دانند؛ مانند رویایی که با تمام وجود می خواهیم در آینده نزدیک به حقیقت بدل شود. به زعم این دو، چشم انداز ارتباط بسیار نزدیکی با احساسات و عواطف ما دارد و ما را به عمیق ترین آرزوهایمان ارتباط می دهد. به همین خاطر، امکان پرداختن به چشم انداز با استفاده از روش های تحلیلی وجود ندارد.
 
✳️4- روش مارتا لیزلی (Martha Lasley)
 📎لیزلی در کتاب خود با نام چشم اندازهای دلیرانه در هفت گام فرآیند چشم انداز شخصی را تبیین می کند.
گام اول: تاریخچه – تسهیم برهه های مهم و امکانات
گام دوم: ارزش ها: تبیین موضوعاتی که بیشترین اهمیت را دارند.                       

گام سوم: محیط- انتخاب آنچه می خواهید.
گام چهارم: اقدام – شکل بخشیدن به رفتارها و ظرفیت ها
گام پنجم: هویت – صیقلی کردن تصویر خود
گام ششم: همکاری – محقق کردن هدف.
گام هفتم: چشم انداز: ترسیم آینده خود.  

✳️5- روش مایلس مونرو (چشم انداز شخصی)
 📎دکتر مونرو در کتاب خود با نام اصول و قدرت چشم انداز،
فرآیند تدوین چشم انداز فردی را به شرح زیر تبیین می کند.
- چگونه بیانیه ماموریت بنویسیم
- چگونه چشم انداز شخصی خود را بنویسیم
- کلیدهای تحقق چشم انداز
- نقشه برنامه شخصی: راهبردی نظام مند
- هفت اصل چشم انداز
- برنامه تعیین هدف و نقشه
 
برگرفته از: کتاب راهنمای تدوین چشم انداز 
 

در برنامه‌ریزی بنیادی و طراحی شهرها، هشت عنصر اساسی که باید منظور شوند عبارت‌اند از:

- حس مکان
- توسعۀ چندعملکردی
- تراکم
- برنامه‌ریزی مؤثر برای حمل‌و‌نقل منطقه‌ای
- طراحی خیابان‌های هوشمند
- سلامت فیزیکی و طراحی جوامع محله‌ای
- امنیت فردی، اطمینان و آسایش جمعی
- رویکرد پایدار به توسعۀ محله‌ای و منطقه‌ای

و ده اصل برای نزدیک‌تر شدن به محله یا شهر زیست‌پذیر از این قرارند:
- طراحی در مقیاس انسانی
- ارائۀ انتخاب
- تشویق به توسعۀ چندعملکردی (کاربری‌های مختلط)
- حفاظت از مرکز شهر
- تنوع انتخاب‌های حمل‌و‌نقل
- ساخت فضاهای عمومی پویا
- خلق هویت محله‌ای
- مراقبت و حمایت از منابع طبیعی
- حفظ مناظر
- طراحی مونومان‌های معماری
 

شهر هوشمند (به انگلیسی: Smart City) به شهری گفته می‌شود که بر اساس آخرین نظریه‌های تکامل یافته مدیریت شهری بر پایه فناوری اطلاعات و ارتباطات، داری شش معیار اصلی ذیل باشد:

حکمروایی هوشمند (Smart Governance)

شهروند هوشمند (Smart Citizen)

محیط زندگی (Smart Environment) و محل زندگی (Smart Home) هوشمند

اقتصاد هوشمند (Smart Economy)

حمل و نقل هوشمند (Smart Mobility)

انرژی هوشمند (Smart Energy)

شهر هوشمند یک منطقه شهری است که از انواع مختلف سنسورهای الکترونیکی برای جمع‌آوری اطلاعات و تحلیل آن‌ها استفاده می‌کند، که این اطلاعات برای مدیریت دارایی‌ها و منابع شهری کارآمد است. این پروسه، شامل اطلاعات جمع‌آوری شده از شهروندان، دستگاه‌ها و منابع شهری است که پردازش و تجزیه و تحلیل می‌شود تا به نظارت و مدیریت ترافیک و حمل و نقل، سیستم، نیروگاه، آب، تأمین شبکه های، زباله، مدیریت، قانون اجرای سیستم‌های اطلاعاتی و مدارس و کتابخانه‌ها و بیمارستان‌ها و دیگر خدمات اجتماعی کمک کند.

#شهرهوشمند

#برنامه ریزی شهری

💠ملاحظات كلی در برنامه ريزی برای توسعه شهری پايدار

🔺🔻 اصول و ملاحظات كالبدی

۱- مكانيابی دقيق و طراحی و برنامه ريزی بهينه برای شهرهای جديد
 
۲- احاطه كردن شهر با  اكوسيستم هايی كه توليد كننده هـستند يـا مـی تواننـد زبالـه هـا و فاضلاب های انسانی را جذب و تجزيه كنند

۳- تشويق دانش تجربی محلی و ابتكار و خلاقيت در زمينه ساخت و ساز

۴- توزيع نظام يافته شهر ها در فضا، براساس سلسله مراتب و متناسب با ظرفيـت حمـل بستر اكولوژيك هر شهر
آمايش سرزمين

۵- در نظر گرفتن موقعيت خاص زيست محيطی شهر بـه عنـوان يـك عامـل كليـدی در برنامه ريزی توسعه

۶- طراحی ساختمان ها براساس استفاده از انرژی های پـاك و رواج اسـتفاده از آن هـا در شهر

۷- طراحی ساختمان ها براساس صرفه جويی در مصرف انرژی

۸- استفاده از سيستم  يكپارچه حمل و نقل عمومی

۹- توليد مواد و مصالح ساختمانی با حداقل تخريب و آسيب رسانی به محيط

۱۰- تعيين ضوابط برنامه ريزی و طراحی شـهری بـرای كـاهش آلـودگی هـوا و صـدا و آلودگی های بصری

۱۱- برنامه ريزی و طراحی برای افزايش و كارآيی هر چه بيشتر فضاهای سودمند از نظـر بيولوژيكی

۱۲- تأمين روشنايی، آب رسانی و تأسيسات عمـومی مـشابه بـا حـداقل هزينـه از نظـر مصرف منابع طبيعی و مالی

۱۳- طراحی ساختمان ها و مجتمع های مسكونی به گونه ايكه در آن زباله و ضـايعات بـه حداقل برسد
مثلاً استفاده از سيستم بيوگاز

۱۴- توزيع فضايی متعادل امكانات و تسهيلات عمومی بين مناطق مختلف شهری

۱۵- بازيافت فضا و استفاده مجدد از فضاهای بلااستفاده و يا در حال تخريب

۱۶- تجديدنظر در ضوابط وآئين نامه های سـاختمانی بـه لحـاظ ميـزان مـصرف مـواد و مصالح ساختمانی

۱۷- توجه دقيقی به مسئله تداوم حيات ساختمانها برای چند نسل متوالی دوام پذيری

۱۸- توجه به مسئله تركيبی كاربريها و استفاده چند منظوره از فضاها

۱۹- فشرده كردن  بافت شهرها برای كاهش فاصله ها و صرفه جويی در مصرف انرژی

۲۰- افزايش تراكم ، براساس مطالعات دقيق از نظـر ميـزان و تـشخيص و تعريـف نحـوه توزيع تراكم در فضای شهر

۲۱- توجه به اهميت قابل ملاحظه معابر و  فضاهای پياده

۲۲- ايجاد راه های مناسب برای تردد، دوچرخه و تشويق استفاده از آن

۲۳- انجام مطالعات تفصيلی برای تعريـف و معرفـی شـاخص هـای پايـداری شـهری به عنوان ابزاری برای سنجش ميزان حركت به سـوی پايـداری در فراينـد توسـعه شهری
#بخش_دوم

#درخشنده_همچون_آب_روان